Bygdefotografen Aanund Edland (Trykt i Årbok for Telemark)

Av Marie Edland og Tor Kjetil Gardåsen

I fleire av telemarksbygdene fanst det bygdefotografar på 1900 - talet. Slike var m.a. Ole Romsdalen i Siljan, Øystein Jonsjord i Tinn og Bendik Taraldlien i Fyresdal.

I Edland var Aanund O. Edland (1872-1940) på Nordigard Edland ein slik fotograf. Han skaffa seg fotoapparat tidleg på 1900 - talet og hadde eit våkent blikk for bygdelivet, menneska og samtida. Ei rekkje bygdemenneske og daglege tilhøve vart festa til glasplata. I dag gir bileta eit førsterangs innblikk i bygdelivet på 1900 - talet, i ei tid da ennå store delar av den gamle bygdelivsformen prega dei øvre telemarksbygdene.

Aanund dreiv garden heile livet. Til garden høyrde og støylen Venemo mellom Edland og Arabygdi.

Aanund hadde alltid noko fore. Han var ein allsidig mann, og det var utruleg kva han rokk å gjere ved sidan av garden. Nordigard blei ein samlingsstad for bygdefolk. Etter kvart tok nok stoga her til å verte for liten, og Aanund var blant dei som sto i spissen for å bygge ungdomshuset Fjellvang i Edland.

Glasplatene etter Aanund Edland er i dag oppbevarte på Telemark Museum. Dei er scanna til digitale bilete i eit samarbeid mellom Telemark Museum og Vinje lokalhistoriske arkiv/Vinje kommune, slik at det finst digitale kopiar på båe stadene. Førebels er det laga ei biletutstilling av en del av bileta i Edland, men det er å håpe at det kjem fleire formidlingstiltak med utgangspunkt i disse sjarmerande og ekte bileta. 

(Trykt i Årbok for Telemark 2006) 

Bilettekstar:

Edlandbygda 1913-14. Biletet er tatt på Nordigard. Aanund sendte biletet til broren Vetle og fekk det kolorert i Amerika. Vetle tok turen heim med biletet i 1913 - 14.

Nordigard Edland.

Aanund Edland med borna Sigrid, Aslak og Olav. Biletet er teki på Aslak sin konfirmasjon i 1937. (Aa E 231)

Kristi, kona til Aaanund, døydde i 1922, berre 33 år gamal, og Aaanund sat att med ansvaret for 4 born. Her ser vi borna Olav, Sigrid, Andres (død 1928) og Aslak.

Borna Olav, Sigrid og Andres, som døydde liten. Aslak (f. 1922) kom til seinare. (Aa E 327)

Havradalen, som reiste til Amerika, var med i krigen og døydde der. (Aa E 070)

Kristi, kona til Aanund med kalv i armane og Ingebjørg Berge Edland.

Olav Wraa Øygarden med Aanund på Storegutvollen 1924. Dei var og slåttekarar på Nordigard. (Aa E 260)

Aslak Kaste. Han mista den eine handa, men kom til Nordigard for å bli fotografera. (Aa E 068)

Lars Kristenson klar til å ta krøllene. (Aa E 265)

Ein kjekk liten kar som heitte Jon Vaa. Da han blei vaksen, vart han tannlækjar i Kviteseid. (Aa E 142)

Det var viktig å få med flest mogleg. Her er Neri Edland, bror til Aanund, og «Vise - Taddeiv». (Aa E 169)

Skogplanting. Til høgre Aanund Edland. Til venstre Harald O. Vågslid. (Aa E 201)

Høystakk. Vetle på toppen og Kristi og Olav nede. (Aa E 200)

Johanna Bugge Berge og Rikard Berge på samlartur hjå Margit Tveiten på Sud-Tveiten, bestemor til Brita Bratland og kjelda hennar for folkeviser. (Aa E 137)

Aanund hadde alltid noko fore. Her har han sykla til Voss og treff ein kar og spør etter husvere for notta. (Aa E 287)

Fjellvang i Edland, som blei innvia i 1922. Før Fjellvang blei bygd var Nordigard samlingsplassen, men når familien vaks, blei folk einige om å samlast om eit nytt grendehus. (Aa E 079)

Ei samling av familiemedlemmer i jola. Olav Torsen Stigastøyl, Neri Edland Berget, broren Aanund, Malla med dottera Margit Åsland, Ingebjørg Nordheim Edland, Margit Flothyl Vaagen, Olav Edland Nordigard, Sigrid Edland (delvis gøymd), Aanund Edland Nordigard med sjølvutløysar. Legg merke til den solide joletrefoten. (Aa E 032)

Sara Edland Ranheim, Sigrid Edland, Ågot Hermansen, Margit Havradalen, Åshild Nordgarden og Hege Tveiten. (Aa E 048)

Sondagssamling.

Vågslid Hotell før det brant. (Aa E 135)

Åse Kvammen, Astrid Hermansen, Olav Kvammen, Signe Gunvaldjord, Hans Haugegrav, Margit Hamre, Knut O. Edland ved eldhuset i Nordigard Edland. Dei koka olsokgraut. (Aa E 129)

Gome bestemor Sigrid Edland, mor til Aanund ned på myra med buskapen. (Aa E 350)

Frå Nordistog Vågslid. Knut T. Vågslid med sysken. Bak frå v.: Eivind, Halvor, Olav, Knut. Framme f.v.: Erling, Marta, Signe, Aagot. (Aa E 092)